Liên quan đến vụ việc một nữ kế toán đang mang bầu, bị sát hại bởi giám đốc người Trung Quốc, ngay tại trụ sở công ty, đang khiến cho dư luận rất phẫn nộ và bất bình. Hiện nay, thủ phạm gây án đã bị bắt giữ, nhưng xoay quanh vụ việc này có rất nhiều vấn đề đặt ra:
- Quy định của pháp luật về tội danh giết người?
- Chế tài xử phạt nào đặt ra đối với trường hợp giết người hoặc cố ý gây thương tích đối với phụ nữ đang mang thai?
- Thủ phạm là người nước nước ngoài, mang quốc tịch nước ngoài, gây án tại Việt Nam, thì sẽ xử phạt theo quy chế nào?
- Công ty bị ảnh hưởng như thế nào trong trường hợp này và quan hệ lao động sẽ xử lý ra sao?
Cùng đi tìm lời giải đáp các vấn đề trên cùng Luật sư Hoàng Xuân Quang (Công ty Luật TNHH My Way – Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội).
Nội dung vụ việc:
Theo thông tin ban đầu, diễn biến vụ án như sau:
Tết năm 2023, Đối tượng Yang Zhong Wu (người Trung Quốc), Giám đốc Công ty Vinh Nhuận (phường Khánh Bình, thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương), sau đó quay lại thì phát hiện hàng trong kho bị thất thoát rất nhiều. Wu phát hiện nữ kế toán là chị Lý Thị Mai (30 tuổi, ngụ tại thị xã Tân Uyên) lập ra công ty khác, có tên tương tự như tên công ty mình. Cho rằng kế toán trưởng chiếm đoạt tài sản nên Wu nhiều lần nói chuyện với chị Mai nhưng không được.
Khoảng 16 giờ ngày 29-3, nhân viên tạp vụ công ty phát hiện Yang Zhong Wu và chị Mai cãi nhau tại phòng làm việc của Yang Zhong Wu. Sau đó, người tạp vụ này thấy Yang Zhong Wu có biểu hiện hốt hoảng.
Thấy vậy, nhân viên tạp vụ cùng một người khác chạy đến nhưng Wu lấy xe tải chặn ngang cửa văn phòng và đuổi 2 người này đi. Nghi chị Mai xảy ra chuyện, 2 người này lấy lý do vào phòng của giám đốc để làm việc thì phát hiện nạn nhân nằm tử vong trong nhà vệ sinh. Còn Yang Zhong Wu điều khiển ôtô rời đi và tắt điện thoại.
QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ TỘI DANH GIẾT NGƯỜI?
Theo Luật sư Hoàng Xuân Quang, qua thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng, được biết Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Bình Dương đã phê chuẩn quyết định khởi tố bị can, lệnh tạm giam 4 tháng đối với Yang Zhong Wu (quốc tịch Trung Quốc), để điều tra về hành vi “giết người”.
Theo Điều 123 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 về Tội giết người mô tả về tội này như sau:
“Điều 123. Tội giết người
1. Người nào giết người thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:
c) Giết phụ nữ mà biết là có thai;
2. Phạm tội không thuộc các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.”
Theo đó, giết người được hiểu là dùng vũ lực hoặc các dạng hành vi khác để tước đoạt tính mạng của người khác trái pháp luật. Người phạm tội thực hiện hành vi với đầy đủ các mô tả nêu trên sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 123 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017.
CHẾ TÀI XỬ PHẠT ĐỐI VỚI TRƯỜNG HỢP GIẾT NGƯỜI HOẶC CỐ Ý GÂY THƯƠNG TÍCH ĐỐI VỚI PHỤ NỮ ĐANG MANG THAI
Trước hết, để xác định hành vi của đối tượng Wu là giết người hay cố ý gây thương tích dẫn đến hậu quả chết người cần căn cứ vào kết luận điều tra của Cơ quan điều tra. Trường hợp bị kết luận phạm tội giết người đối với phụ nữ mà biết là có thai thì sẽ bị xử lý theo quy định tại Khoản 1 Điều 123 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017.
Theo Điều 123 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 về Tội giết người mô tả về tội này như sau:
“Điều 123. Tội giết người
1. Người nào giết người thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:
c) Giết phụ nữ mà biết là có thai;
2. Phạm tội không thuộc các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.”
Theo Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 về Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mô tả về tội này như sau:
Điều 134. Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác
“1. Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% hoặc dưới 11% nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
c) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ;
…
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 14 năm:
a) Làm chết người;”
Như vậy, căn cứ diễn biến vụ án, người phạm tội sát hại phụ nữ mà biết là có thai có thể bị truy cứu TNHS theo điểm c khoản 1 Điều 123 BLHS về tội giết người hoặc điểm c khoản 1 Điều 134 BLHS về tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác.
THỦ PHẠM LÀ NGƯỜI NƯỚC NƯỚC NGOÀI, MANG QUỐC TỊCH NƯỚC NGOÀI, GÂY ÁN TẠI VIỆT NAM, THÌ SẼ XỬ PHẠT THEO QUY CHẾ NÀO?
Theo Luật sư Hoàng Xuân Quang người phạm tội bị truy cứu TNHS theo quy định pháp luật Việt Nam:
Điều 5 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 về Hiệu lực của Bộ luật Hình sự đối với những hành vi phạm tội trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quy định:
“1. Bộ luật Hình sự được áp dụng đối với mọi hành vi phạm tội thực hiện trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Quy định này cũng được áp dụng đối với hành vi phạm tội hoặc hậu quả của hành vi phạm tội xảy ra trên tàu bay, tàu biển mang quốc tịch Việt Nam hoặc tại vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam.
2. Đối với người nước ngoài phạm tội trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thuộc đối tượng được hưởng quyền miễn trừ ngoại giao hoặc lãnh sự theo pháp luật Việt Nam, theo điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc theo tập quán quốc tế, thì vấn đề trách nhiệm hình sự của họ được giải quyết theo quy định của điều ước quốc tế hoặc theo tập quán quốc tế đó; trường hợp điều ước quốc tế đó không quy định hoặc không có tập quán quốc tế thì trách nhiệm hình sự của họ được giải quyết bằng con đường ngoại giao.”
Căn cứ quy định trên, Bộ luật Hình sự được áp dụng đối với mọi hành vi phạm tội thực hiện trên lãnh thổ nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.
Trừ trường hợp người phạm tội thuộc đối tượng được hưởng quyền miễn trừ ngoại giao hoặc lãnh sự theo pháp luật Việt Nam, theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên hoặc theo tập quán quốc tế, thì vấn đề trách nhiệm hình sự của họ được giải quyết theo quy định của điều ước quốc tế hoặc theo tập quán quốc tế đó.
Trường hợp điều ước quốc tế đó không quy định hoặc không có tập quán quốc tế thì trách nhiệm hình sự của họ được giải quyết bằng con đường ngoại giao.
Do đó, nếu người nước ngoài phạm tội tại Việt Nam nhưng không thuộc trường hợp được miễn trừ ngoại giao hoặc lãnh sự thì vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật Việt Nam.
Mặt khác, Luật sư Quang cho biết với người nước ngoài phạm tội, Bộ luật Hình sự 2015 còn quy định một hình phạt riêng là trục xuất. Đây có thể là hình phạt chính hoặc hình phạt bổ sung áp dụng đối với người nước ngoài phạm tội tại Việt Nam, buộc người phạm tội phải rời khỏi Việt Nam trong thời hạn nhất định (theo Điều 37).
Trường hợp nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa có yêu cầu dẫn độ đối tượng Yang Zhong Wu về nước:
Hiệp định tương trợ tư pháp về vấn đề dân sự và hình sự giữa nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và nước Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa năm 1998 không có quy định cụ thể về việc dẫn độ công dân của hai nước.
Trường hợp quốc gia nước Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa có văn bản yêu cầu dẫn độ đối tượng Yang Zhong Wu về nước để xử lý thì tùy từng tình huống cụ thể mà cơ quan tiến hành tố tụng có thẩm quyền tại Việt Nam đồng ý hoặc không đồng ý dẫn độ.
Về Công ty, Luật sư Quang cho rằng: đối tượng Yang Zhong Wu giữ vị trí Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Vinh Nhuận, là người đại diện theo pháp luật của Công ty này. Đây là Công ty hoạt động theo loại hình Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên – do cá nhân làm chủ sở hữu và:
Theo Điểm e khoản 2 Điều 17 Luật Doanh nghiệp 2020 về Quyền thành lập, góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp và quản lý doanh nghiệp quy định, cá nhân đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù không có quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam. Căn cứ quy định trên, trong trường hợp đối tượng Yang Zhong Wu (hiện giữ vị trí Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Vinh Nhuận) đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam thì không còn đủ điều kiện để quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam.
Khoản 5 Điều 12 Luật Doanh nghiệp 2020 về người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp quy định: “5. Trừ trường hợp quy định tại khoản 6 Điều này, đối với doanh nghiệp chỉ còn một người đại diện theo pháp luật và người này đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, thì chủ sở hữu công ty, Hội đồng thành viên, cử người khác làm người đại diện theo pháp luật của công ty.”
Căn cứ quy định này thì chủ sở hữu công ty sẽ cử người khác thay đối tượng Yang Zhong Wu làm người đại diện theo pháp luật của công ty.
Về quan hệ lao động giữa đối tượng Yang Zhong Wu và Công ty TNHH Thương mại Vinh Nhuận:
Điều 34 Bộ luật Lao động 2019 về Các trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động quy định:
“4. Người lao động bị kết án phạt tù nhưng không được hưởng án treo hoặc không thuộc trường hợp được trả tự do theo quy định tại khoản 5 Điều 328 của Bộ luật Tố tụng hình sự, tử hình hoặc bị cấm làm công việc ghi trong hợp đồng lao động theo bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.
5. Người lao động là người nước ngoài làm việc tại Việt Nam bị trục xuất theo bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.”
Điều 30 Bộ luật Lao động 2019 về Tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động quy định:
“1. Các trường hợp tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động bao gồm:
b) Người lao động bị tạm giữ, tạm giam theo quy định của pháp luật về tố tụng hình sự;
2. Trong thời gian tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, người lao động không được hưởng lương và quyền, lợi ích đã giao kết trong hợp đồng lao động, trừ trường hợp hai bên có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định khác.”
Đối chiếu các quy định trên, trường hợp đối tượng Yang Zhong Wu bị tạm giữ, tạm giam thì hợp đồng lao động sẽ được tạm hoãn theo quy định pháp luật. Nếu đối tượng Yang Zhong Wu bị kết phạt tù nhưng không được hưởng án treo thì Hợp đồng lao động sẽ chấm dứt theo quy định pháp luật.
Chi tiết xem tại: https://baophapluat.vn/xu-ly-thu-pham-giet-nguoi-mang-quoc-tich-nuoc-ngoai-theo-quy-che-nao-post472601.html
